Hướng dẫn chi tiết chế độ ăn sau phẫu thuật cắt đại tràng

Phẫu thuật cắt đại tràng là một thủ thuật lớn đòi hỏi chế độ ăn uống hợp lý để hỗ trợ phục hồi, giảm nguy cơ biến chứng và duy trì sức khỏe tiêu hóa.

1. Giai đoạn đầu: 1-3 ngày sau mổ

• Chế độ ăn: Dịch trong suốt (Clear liquid diet).

• Mục tiêu: Cung cấp nước và điện giải trong khi hệ tiêu hóa nghỉ ngơi.

• Ví dụ thực phẩm:

• Nước lọc, nước dùng không dầu mỡ (gà, rau củ)

• Nước ép không cặn (như táo, nho trắng)

• Trà nhạt, gelatin, nước dừa, nước bù điện giải (Gatorade, Pedialyte)

• Lưu ý:

• Tránh: Sữa và các sản phẩm từ sữa do dễ gây tiêu chảy và đầy bụng.

• Uống từng ngụm nhỏ để giảm nguy cơ buồn nôn và đảm bảo hydrat hóa.

2. Giai đoạn tiếp theo: 4-7 ngày sau mổ

• Chế độ ăn: Ăn mềm và lỏng đặc (Soft diet).

• Mục tiêu: Cung cấp dinh dưỡng dễ tiêu hóa mà không gây áp lực cho hệ tiêu hóa.

• Ví dụ thực phẩm:

• Cháo loãng, súp nghiền, khoai tây nghiền

• Mì ống mềm, cơm nhão, bánh mì trắng

• Trứng hấp, thịt nạc hấp, rau củ nấu chín mềm (bí đỏ, cà rốt)

• Lưu ý:

• Chưa ăn được: Đồ chiên xào hoặc thực phẩm nhiều dầu mỡ, gia vị.

• Chia bữa ăn thành 5-6 bữa nhỏ để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa và theo dõi triệu chứng.

3. Giai đoạn phục hồi: 2-4 tuần sau mổ

• Chế độ ăn: Ít chất xơ (Low-residue diet).

• Mục tiêu: Hạn chế nguy cơ tắc nghẽn và đầy hơi, hỗ trợ phục hồi nhu động ruột.

• Ví dụ thực phẩm:

• Bánh mì trắng, cơm trắng, pasta

• Sữa chua không đường, trái cây mềm như chuối và đu đủ

• Tránh: Rau sống, ngũ cốc nguyên cám, các loại đậu và đồ uống có gas.

• Lưu ý: Tăng dần chất xơ từ từ, tùy vào khả năng tiêu hóa của bệnh nhân.

4. Giai đoạn dài hạn: Sau 4 tuần

• Chế độ ăn: Quay lại bình thường, nhưng tăng cường chất xơ dần dần.

• Mục tiêu: Hỗ trợ hệ tiêu hóa thích nghi với thực phẩm đa dạng và ngăn ngừa táo bón.

• Ví dụ thực phẩm:

• Rau củ nấu chín, trái cây có vỏ

• Ngũ cốc nguyên cám, các loại hạt (giới thiệu dần)

• Lưu ý:

• Tránh rượu, cà phê và thức ăn cay nếu gây khó chịu.

• Uống đủ nước (2-2,5 lít mỗi ngày) để hỗ trợ nhu động ruột.

Lời khuyên chung

• Theo dõi triệu chứng: Nếu có tiêu chảy, táo bón hoặc đau bụng kéo dài, cần liên hệ bác sĩ.

• Bổ sung điện giải: Uống nước bù điện giải nếu có dấu hiệu mất nước.

• Chế độ ăn cá nhân hóa: Điều chỉnh thực đơn theo tình trạng sức khỏe và hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ.

Danh sách tài liệu tham khảo

1. University of Michigan Health – Colectomy Diet

2. Verywell Health – Foods to Eat and Avoid After a Colectomy

3. Topline MD – Recovery From Colorectal Surgery: Diet Guidelines

4. King’s College Hospital – Dietary Guidelines for Colorectal Patients